Helaas kunnen wij deze social post, liveblog of anders niet tonen omdat het één of meerdere social media-elementen bevat. Aanvaard de social media-cookies om deze inhoud alsnog te tonen.
De oorzaken van zwerfvuil: 'Prullenbak vol? Dan haken ze af'
VIDEOHet Haagseveer en de Aelbrechtskolk in historisch Delfshaven lagen de afgelopen dagen vol met zwerfvuil. Waarom gooien mensen hun zooi niet gewoon in een prullenbak?
Sander van der WerffLaatste update:13-03-18, 10:31
De foto van de vervuilde Aelbrechtskolk raakte een open zenuw. Zo'n mooi plekje en dan zóveel drijvende smurrie voor de deur! Dat kan toch niet?
Onze excuses
Helaas kunnen wij deze social post, liveblog of anders niet tonen omdat het één of meerdere social media-elementen bevat. Aanvaard de social media-cookies om deze inhoud alsnog te tonen.
Het plaatje en de bijbehorende oproep voor een schoonmaakactie werd vaak gedeeld. Met succes: in een mum van tijd meldden zich tientallen vrijwilligers voor de grote schoonmaak. ,,Met boten, schepnetten en veel opgestroopte mouwen is de Aelbrechtskolk volgende week weer idyllisch'', tweette initiatiefneemster en stadsgids Eveline van Wanrooij opgetogen. Binnenwater in het centrum, waar het ook een rommeltje was, is gisteren al schoongemaakt door de afdeling Stadsbeheer.
Maar waar komt al die troep vandaan? Waarom zaten die bekers, blikjes en flesjes niet in een afvalbak?
Mensen willen geen moeite doen voor afval, zegt Cees Midden, hoogleraar psychologie aan de TU Eindhoven. ,,Afval is niks, dat wil je gewoon kwijt. Als je de drempel heel laag maakt, willen mensen hun troep best in een prullenbak gooien. Maar zodra de bakken ontbreken, niet op de route liggen, vies zijn of vol zitten, dan haken mensen meteen af.''
Geen betrokkenheid
Wat ook meespeelt: zwerfafval is niet 'iemands' probleem. ,,Iedereen ergert zich eraan, maar het is een collectief probleem. Daardoor voelen veel mensen zich niet betrokken en bestaat er weinig animo om er iets tegen te doen.''
Veel mensen denken helemaal niet na als ze een blikje of flesje op straat of in het water gooien, zegt Midden. Het zijn ingebakken automatismen. ,,Die mensen zijn ook niet zo gevoelig voor een informatiecampagne of een vriendelijk verzoek om het op te ruimen. Ze doen het gedachtenloos.''
Hoe krijg je die vervuilers dan toch zover dat ze hun rommel volgende keer netjes weggooien? Midden, die veel onderzoek deed naar gedragsbeïnvloeding, spreekt van een taai probleem.
Burgerplicht
Maar hij ziet ook mogelijkheden om de hardnekkige patronen te doorbreken. Bijvoorbeeld via de morele weg. ,,Maak mensen duidelijk dat het hun burgerplicht is om de straat schoon te houden. Dat is niet eenvoudig omdat veel mensen er andere normen op nahouden. Die hebben lak aan die burgerplicht.''
Je kunt ook de publieke ruimte aanpassen, zegt Midden. Denk aan afvalbakken die 'actiever vragen om gebruikt te worden'. ,,Dat kan met andere kleuren, of door de bakken te laten bewegen. Je kunt ook meer bakken plaatsen, waardoor mensen minder moeite hoeven te doen om iets weg te gooien.''
Van Wanrooij en Stadsbeheer zijn niet de enigen die de strijd met het zwerfvuil aangaan. Cliënten van zorgorganisatie ASVZ vissen wekelijks twee kuub afval uit de Rotterdamse Leuvehaven, Oude Haven en Rijnhaven.
Maak mensen duidelijk dat het hun burgerplicht is om de straat schoon te houden.
Cees Midden
Bloembakken
De Rotterdamse architect Ramon Knoester bouwde met subsidie van de gemeente drie fuiken die plastic afval uit de Nieuwe Maas halen. Met de vangst maakt hij drijvende bloembakken.
En Plastic Whale, naar eigen zeggen de eerste professionele plasticvissers ter wereld, organiseert bedrijfsuitjes waarbij deelnemers zoveel mogelijk kunststof troep uit het water moeten halen. Van de opbrengst zijn inmiddels twee sloepen gebouwd.
Rotterdammer Tommy Kleyn is al een oudgediende op dit gebied. Hij besloot in 2015 om elke dag een zak afval te verzamelen langs de Schie, op weg naar zijn werk. Zijn project Schone Schie werd een succes. Zaterdag 24 maart krijgt hij hulp van 200 vrijwilligers.
