Lab tovert eiwit tevoorschijn zonder kip

Het was een kippenvelmomentje, grapt Wim de Laat (56). De microbioloog uit Made woont en pioniert in Breda. Niet op een internationaal sciencepark, maar gewoon, op een industrieterreintje. 

Daar is hij er met BioscienZ in geslaagd kunstmatig kippenei-eiwit te maken. Het is een bescheiden bedrijfje: vijf mensen staan op de loonlijst en stagiaires van de TU Delft en Avans hogeschool in Breda helpen een handje mee. De vondst is goed nieuws voor veganisten, die niks met dierlijke voedingsmiddelen te maken willen hebben, en voor andere tegenstanders van grootschalige dierlijke eierproductie. De Laat van BioscienZ is trots op zijn industriële eiwit. Hij verwacht dat het binnen vier tot zes jaar commercieel geproduceerd kan worden door grote bedrijven. ,,En dan kunnen bereiders het gebruiken in brood, vlees, ijs, zuivel, salades, sauzen, alles wat nu met het echte kippenei-eiwit ovalbumine wordt gelijmd of gebonden.''

In zijn lab zijn ze er simpel gezegd in geslaagd het dna van een kip na te maken en dat materiaal vervolgens op genetisch aangepaste schimmels te laten groeien. Die vondst haalt uit de suikers van bijvoorbeeld suikerbieten of maïs het eiwit ovalbumine. ,,Tot nu toe op mijn schaal nog maar een paar grammetjes, maar we hebben het wel'', zegt De Laat over zijn Ei van Columbus.

De Laat en BioscienZ toverden enige tijd geleden in het kleinschalige lab al melk zonder koe. Het smaakt niet als koeienmelk. ,,Maar het is lekker, voedzaam en duurzaam. Goedkoper te produceren dan sojamelk, waarvoor je enorme arealen grond nodig hebt. Het principe van melk zonder koe is op zich eenvoudig: melksuikers vervang je door plantaardige suikers, dierlijke vetten vervang je door plantaardige en je mengt dat met zes soorten eiwitten. Maar het kunstje is ingewikkelder.''

De Laat ontving vorig jaar van staatssecretaris Martijn van Dam een projectsubsidie van 30 mille om in zijn Bredase laboratorium aan de slag te gaan met industrieel eiwit.

Het werk van BioscienZ trok ook de aandacht van Vegetarische Slager Jaap Korteweg, die zijn fabriek recent ook in Breda vestigde en die op grote schaal vleesvervangers op basis van onder meer soja maakt en verkoopt. Hij wilde weten wat er mogelijk was met kunstmatig eiwit. ,,Jaap en ik hebben dezelfde drive. We willen allebei duurzaam pionieren en we stimuleren elkaar.''

Met de projectsubsidie van het ministerie van Economische Zaken op zak ging De Laat aan de slag. Hij lanceerde met hoogleraar Nigel Dunn Coleman de biotechnologische start-up FunGeneX om kippenei-eiwit na te maken. Of De Laat er ooit rijk van wordt? Hij betwijfelt het. ,,Het is beschermd; ik moet gaan onderhandelen met multinationals. We zullen zien. Het is niet mijn drijfveer.''

Het plakkende product dat nu wereldwijd de aandacht van de voedselindustrie trekt, is overigens volkomen kleur- en geurloos. En het smaakt volgens De Laat ook nog eens nergens naar. ,,Je kunt er andersom dan ook heus geen lekker eitje van maken.'' Daarvoor moet je voorlopig dus nog gewoon bij een échte kip van vlees en bloed zijn.

Klik hier voor video’s met handige keukentips, snelle trucs en makkelijke recepten.