Hepatitis eist onnodig veel levens

Het Erasmus MC en de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging maken zich grote zorgen over het hoge aantal sterfgevallen door hepatitis B of C, een infectie van de lever, die wordt overgedragen door seksueel contact of besmet bloed.

Ze pleiten voor een snelle screening, opsporing en behandeling van tienduizenden potentiële virusdragers.

Per jaar overlijden zo'n 500 mensen door leverziekten als gevolg van een hepatitis-infectie. Dat becijferen onderzoekers van het Erasmus MC vandaag in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

,,Een schrikbarend hoog aantal'', zegt Jan Hendrik Richardus, epidemioloog en hoogleraar Infectieziekten en Publieke Gezondheid aan het Erasmus MC. ,,Er is in Nederland bijna geen enkele infectieziekte waar jaarlijks zo veel mensen aan overlijden.''

De cijfers zijn ook fors hoger dan de 40 à 50 hepatitis-doden die er volgens Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) jaarlijks vallen. Daarbij gaat het om sterfgevallen waarbij een hepatitis-infectie de primaire doodsoorzaak is.

Onvoldoende bewustzijn
Het Erasmus MC heeft bij de sterftecijfers van het CBS ook gekeken naar ziekten die het gevolg zijn van een hepatitis-infectie, zoals leverkanker of levercirrose.

,,Die verdwijnen in de cijfers vaak uit beeld'', zegt Richardus. ,,Het gebeurt relatief weinig dat mensen direct overlijden door hepatitis. Dat bewustzijn is er, ook bij medisch specialisten, onvoldoende.''

Volgens de onderzoekers wordt het probleem ernstig onderschat. Volgens hun berekeningen is mogelijk tot 80 procent van de sterfgevallen te voorkomen, geeft Richardus aan.

Ongeveer 28.000 Nederlanders hebben hepatitis-C of hebben dat ooit gehad. En 40.000 mensen hebben chronische hepatitis-B.

Beiden zijn prima te behandelen. Bij medicijnen tegen hepatitis-C, die sinds 2014 worden vergoed,  verdwijnt het virus bij de meeste patiënten. Toch is de sterfte de laatste paar jaar niet gedaald.

Leverschade
Voor hepatitis-B bestaan al sinds 2007 medicijnen die het virus onderdrukken en de schade aan de lever herstellen. Zelfs als de ziekte pas in een laat stadium wordt behandeld, overleeft een meerderheid de leverschade. Mensen kunnen zich tegen hepatitis-B ook laten vaccineren.

Migranten uit Azië of Afrika overlijden vaker aan hepatitis dan autochtone Nederlanders. ,,Het wordt niet als een belangrijk of urgent probleem gezien. Dat is ook een gebrek aan kennis en prioriteit. Huisartsen moeten zich goed bedenken wie tot de risicogroepen horen. Het moet meer bekend worden dat het goed te behandelen is.''

De onderzoekers pleiten ervoor om het Nationaal Hepatitis Plan, dat op 1 november wordt gepresenteerd, zo snel mogelijk wordt uitgevoerd. Het plan van het RIVM is bedoeld om bekende en onbekende  virusdragers op te sporen en te behandelen.

De beroepsgroep en de zorgverzekeraars moeten daarvoor gezamenlijk geld vrijmaken, vindt Richardus.

,,Er is een grote groep mensen die niet weten dat ze hepatitis hebben, of bij wie in het verleden wel de diagnose is gesteld, maar die nooit behandeld zijn. Ziekenhuizen en huisartsen kunnen patiënten die in het verleden al geregistreerd stonden vanwege hepatitis weer terugroepen.''

De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging vindt de sterftecijfers 'schokkend'. De patiëntenvereniging wijst op de succesvolle aanpak van hiv. Een jaar nadat er een effectieve behandeling kwam, stierven al 40 procent minder mensen aan aids.

En onlangs riep de provincie Noord-Brabant de overheid op om mensen die mogelijk Q-koorts hebben op te sporen en te behandelen. Tot nu toe zijn daar 74 mensen aan overleden.

,,Bij  hiv is wel adequaat en doortastend gehandeld'', zegt Richardus. ,,En bij Q-koorts wordt bij veel minder sterfgevallen al alles uit de kast getrokken. Maar hepatitis laten we jarenlang schieten.''