Criminelen weten hun zwarte geld steeds beter te verstoppen. Geheime bergplaatsen en cryptovaluta als de bitcoin maken de jacht op crimineel vermogen steeds ingewikkelder zegt het Openbaar Ministerie, dat afgelopen jaar ruim 221 miljoen euro wist af te pakken.
Koen Voskuil
Niemand mag bij ons achterover leunen
Marianne Bloos, hoofd Functioneel Parket OM
Het afpakbedrag van exact 221.259.200 euro valt 196 miljoen euro lager uit dan in 2016. Dat recordbedrag van 417 miljoen was te danken aan een megazaak rond het Oezbeekse Telecombedrijf Vimpelcom, die 268 miljoen euro in het laatje bracht. Dit jaar waren de klappers minder groot.
,,Al met al zijn we tevreden over dit resultaat'', stelt Marianne Bloos, hoofd van het Functioneel Parket van het OM, dat gespecialiseerd is in fraude- en ontnemingszaken. ,,Toch streven we elk jaar naar meer.''
De jacht op crimineel geld wordt steeds lastiger omdat boeven hun vermogen steeds beter weten te verhullen. Ze kopen geen patserbak meer, ze leasen er een. Geld verdwijnt vaker naar buitenlandse rekeningen. ,,Vroeger liepen geldkoeriers van de onderwereld met sporttassen vol bankbiljetten rond'', zegt Bloos. ,,Nu zijn we soms drie dagen bezig een verborgen ruimte in een auto te vinden.''
Cryptovaluta
Criminelen maken bovendien handig gebruik van nieuwe betalingsmethoden zoals cryptovaluta als bitcoin of zogeheten debitcards. Dat zijn oplaadbare plastic betaalkaarten, die makkelijk over de grens kunnen worden gesmokkeld. De ontwikkelingen op elektronisch gebied gaan razendsnel, zegt Marianne Bloos van het Functioneel Parket. Ze houdt haar tablet omhoog. ,,Hoe lang bestaat de iPad? Nog maar een jaar of acht. Datzelfde gaat op voor de bitcoin. Criminelen maken slim gebruik van nieuwe technologische ontwikkelingen. Dat dwingt ons in de jacht op crimineel geld tot voortdurende innovatie. Niemand mag bij ons achterover leunen.''
Een voorbeeld van nieuw crimineel ondernemerschap is de zaak van Mohammed C., die xtc, speed, cocaïne en pure MDMA aanbood via het darknet, het versleutelde deel van het internet. Gebruikers uit 49 landen bestelden in anderhalf jaar tijd drugs met bitcoins ter waarde van zo’n 1,5 miljoen euro. C. probeerde justitie te slim af te zijn door die digitale munten wit te wassen, maar werd toch gepakt. In november werd hij veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. Zijn bitcoins en twee dure auto’s zijn afgepakt.
Steeds vaker moet het OM de grens over om criminele vermogens op te sporen. Vorige maand nog was er een internationaal onderzoek naar een 64-jarige man uit Amsterdam die wordt verdacht van witwassen en belastingfraude. Het vermoeden was dat hij via familie in het buitenland de beschikking had over miljoenen euro’s. Er volgden huiszoekingen in Amsterdam en in Tel Aviv. Op bankrekeningen in Nederland en Luxemburg ligt inmiddels beslag. De man mag niet meer over dat geld beschikken totdat een rechter erover heeft geoordeeld.
In totaal heeft het OM de laatste jaren beslag gelegd op meer dan 1,5 miljard euro. Dit is pas de eerste stap in het afpakproces. De de rechter moet zich er nog over buigen of het OM het geld ook echt kan incasseren. Dat het afgelopen jaar voor 359 miljoen euro beslag is gelegd, doet Marianne Bloos goed. ,,Dit is ons potentiële incassobedrag, dus het is goed als die pot groeit. In een ideale situatie maken we een afpakzaak van elke strafzaak waarin criminelen geld hebben verdiend. Zo ver zijn we nu nog niet.''
Platzak
Criminelen mogen niet wegkomen omdat ze doorprocederen
Marianne Bloos, hoofd Functioneel Parket OM
Afpakken blijkt een zaak van een lange adem. Gemiddeld duren afpakzaken acht jaar. Vaak gaan het OM of de criminelen in hoger beroep. En zelfs als een afpakbedrag definitief toegewezen is door de rechter, is de incasso ervan moeilijk. Criminelen zeggen namelijk vaak niet te kunnen betalen.
Zo was er de hennephandelaar die nog 641.841 euro moest voldoen. Omdat hij platzak zei te zijn kon hij in 2014 een betalingsregeling afspreken. Dat ging goed tot de FIOD vorig jaar een schip van hem opspoorde dat op weg was naar Spanje. Dat schip leverde in één klap het resterende geld op.
,,Soms is het frustrerend dat zaken zo lang duren'', zegt Bloos. ,,Maar we laten het er nooit bij zitten. Criminelen mogen niet wegkomen omdat ze doorprocederen.''
Thaise villa
Het plukbedrag van het afgelopen jaar valt eigenlijk nog hoger uit dan 221 miljoen. Betalingen aan slachtoffers of aan de fiscus zijn in dat bedrag niet meegerekend. Zo raakte incassofraudeur Gerard U. uit Apeldoorn in december vorig jaar zijn Thaise villa kwijt. De verkoop van die woning komt nu ten goede aan de gedupeerden. Ook een boot met een waarde van enkele tonnen kon afgelopen jaar niet worden bijgeschreven. Het poolexpeditieschip, dat is gebruikt door drugssmokkelaars, werd geschonken aan het Scheepvaart Transport College in Rotterdam. Bloos sluit soortgelijke maatschappelijke herbestemmingen van crimineel goed voor dit jaar niet uit.
Bloos: ,,Dat sommige bedragen niet meetellen in ons afpakresultaat is niet belangrijk. We bekijken per zaak wat de meest effectieve maatregel is. Ons primaire doel is om slachtoffers te kunnen compenseren en om te laten zien dat misdaad niet mag lonen.''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
