Lab tovert eiwit tevoorschijn zonder kip
Het is een wereldprimeur die de voedselindustrie op zijn kop kan zetten: kippeneiwit dat niet van een kip komt. BioscienZ uit Breda kreeg het voor elkaar.
Het was een kippenvelmomentje, grapt Wim de Laat (56). De microbioloog uit Made woont en pioniert in Breda. Niet op een internationaal sciencepark, maar gewoon, op een industrieterreintje.
Daar is hij er met BioscienZ in geslaagd kunstmatig kippenei-eiwit te maken. Het is een bescheiden bedrijfje: vijf mensen staan op de loonlijst en stagiaires van de TU Delft en Avans hogeschool in Breda helpen een handje mee. De vondst is goed nieuws voor veganisten, die niks met dierlijke voedingsmiddelen te maken willen hebben, en voor andere tegenstanders van grootschalige dierlijke eierproductie. De Laat van BioscienZ is trots op zijn industriële eiwit. Hij verwacht dat het binnen vier tot zes jaar commercieel geproduceerd kan worden door grote bedrijven. ,,En dan kunnen bereiders het gebruiken in brood, vlees, ijs, zuivel, salades, sauzen, alles wat nu met het echte kippenei-eiwit ovalbumine wordt gelijmd of gebonden.''
Grammetjes
In zijn lab zijn ze er simpel gezegd in geslaagd het dna van een kip na te maken en dat materiaal vervolgens op genetisch aangepaste schimmels te laten groeien. Die vondst haalt uit de suikers van bijvoorbeeld suikerbieten of maïs het eiwit ovalbumine. ,,Tot nu toe op mijn schaal nog maar een paar grammetjes, maar we hebben het wel'', zegt De Laat over zijn Ei van Columbus.
Volgens De Laat gaan er op de wereldmarkt miljoenen tonnen natuurlijk eiwit per jaar om; daarmee is de potentie voor een plantaardig alternatief erg groot. ,,Moet je nagaan wat dat scheelt als je hiervoor geen kippen meer hoeft te fokken, voeren en huisvesten. Geen eieren hoeft te rapen en verpakken. Minder ellende van mest en ammoniak hebt.'' De geautomatiseerde productie van dit eiwit betekent niet alleen een enorme kostenbesparing, maar is een duurzame sprong van jewelste, betoogt de Bredanaar.
De Laat en BioscienZ toverden enige tijd geleden in het kleinschalige lab al melk zonder koe. Het smaakt niet als koeienmelk. ,,Maar het is lekker, voedzaam en duurzaam. Goedkoper te produceren dan sojamelk, waarvoor je enorme arealen grond nodig hebt. Het principe van melk zonder koe is op zich eenvoudig: melksuikers vervang je door plantaardige suikers, dierlijke vetten vervang je door plantaardige en je mengt dat met zes soorten eiwitten. Maar het kunstje is ingewikkelder.''
Duurzaam pionieren
De Laat ontving vorig jaar van staatssecretaris Martijn van Dam een projectsubsidie van 30 mille om in zijn Bredase laboratorium aan de slag te gaan met industrieel eiwit.
Het werk van BioscienZ trok ook de aandacht van Vegetarische Slager Jaap Korteweg, die zijn fabriek recent ook in Breda vestigde en die op grote schaal vleesvervangers op basis van onder meer soja maakt en verkoopt. Hij wilde weten wat er mogelijk was met kunstmatig eiwit. ,,Jaap en ik hebben dezelfde drive. We willen allebei duurzaam pionieren en we stimuleren elkaar.''
Met de projectsubsidie van het ministerie van Economische Zaken op zak ging De Laat aan de slag. Hij lanceerde met hoogleraar Nigel Dunn Coleman de biotechnologische start-up FunGeneX om kippenei-eiwit na te maken. Of De Laat er ooit rijk van wordt? Hij betwijfelt het. ,,Het is beschermd; ik moet gaan onderhandelen met multinationals. We zullen zien. Het is niet mijn drijfveer.''
Geurloos
Het plakkende product dat nu wereldwijd de aandacht van de voedselindustrie trekt, is overigens volkomen kleur- en geurloos. En het smaakt volgens De Laat ook nog eens nergens naar. ,,Je kunt er andersom dan ook heus geen lekker eitje van maken.'' Daarvoor moet je voorlopig dus nog gewoon bij een échte kip van vlees en bloed zijn.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Update
24Kitchen-gezicht Dave Myers, helft van de Hairy Bikers, op 66-jarige leeftijd overleden
-
Man rekent 130 euro af, maar blijkt na controle voor 70 euro aan boodschappen te zijn ‘vergeten’
De politie heeft in aanloop naar kerst een winkeldief staande gehouden die voor 70 euro aan boodschappen niet had afgerekend. De man krijgt een winkelverbod en een boete van 250 euro. De politie merkt dat de zelfscans bij supermarkten de afgelopen tijd ‘behoorlijk verleidelijk zijn’ voor een aantal mensen. ,,Het zijn niet eens de mensen met de kleine portemonnee.”Zoetermeer -
PREMIUM
Onervaren afwasser Daniel (32) blufte zich tot chef in sterrenrestaurant: ‘Alles opgegeven om te koken’
Als lastige leerling ging hij van school naar school, totdat de 17-jarige Daniel als afwasser in de keuken van een restaurant belandde. Het was liefde op het eerste gezicht met het horecaleven. Toen hij solliciteerde bij sterrenrestaurant Inter Scaldes was hij eerlijk. ,,Ik kan niks, maar ik wil heel graag”, blufte hij zich naar binnen. Anno 2024 jaagt hij zijn droom na en wil hij zijn eigen ster.Delft -
Met dit geheime ingrediënt maak je de luchtigste roereieren
Eieren kun je op tientallen verschillende manieren bereiden. Een luchtig geklopt roerei behoort tot de favorieten. Je kunt dit mixen met groenten en spek of naturel eten. Hoe dan ook: dankzij deze truc is je roerei luchtiger dan ooit tevoren. -
PREMIUMhuisarts vertelt
Meneer Bolkestein hapt naar adem, maar de coassistent en ik horen niets bij de longen
De coassistent van huisarts Rutger Verhoeff heeft het benauwd. Hij hoort bij zijn patiënt met de stethoscoop weinig, terwijl meneer Bolkestein toch echt zichtbaar naar adem hapt. Maar dan ontdekt de huisarts wat er mis is.
-
PREMIUMSalaris
Patrick (25) wil niet meer verdienen: ‘Anders raak ik mijn huurtoeslag en zorgtoeslag kwijt’
-
-
-
PREMIUM
Dol op Milka, Côte d’Or en Toblerone? Dat gaat je waarschijnlijk later dit jaar veel geld kosten
De prijs van cacao schiet als een raket omhoog. Op de beurs van New York is de prijs voor het eerst boven de 10.000 dollar per ton uitgekomen, een verviervoudiging vergeleken met vorig jaar, uit vrees voor tekorten. De prijsstijging van het paaseitje blijft beperkt, maar de chocoladeletter wordt wel veel duurder. Zo zit dat. -
PREMIUM
Omega 3 kan hart- en vaatziekten voorkomen, maar je lichaam maakt het zelf niet aan: in deze voeding zit het
Omega 3-vetzuren helpen hart- en vaatziekten voorkomen en bevorderen een goed functionerend immuunsysteem. Alleen: ons lichaam maakt ze zelf niet aan. Hoe kunnen we ze dan toch binnen krijgen? Professor Imogen Foubert en diëtiste Nadine Vanvuchelen leggen uit hoe je je omega 3-niveau kunt opkrikken.
-
PREMIUM5 keukenmythes
Waarom je champignons best mag afspoelen, maar gekookte pasta absoluut niet
-
Bak ook eens wat zoets tijdens het gourmetten
Het gourmetstel hoef je natuurlijk niet alleen te gebruiken om vlees of vis te bakken. Het is juist leuk om er ook zoete gerechten mee te maken. De kinderen zullen er ook dol op zijn! -
-
Het glas bepaalt de smaak van de wijn weet Hamersma: ‘Rode wijn heeft graag wat meer ruimte’